Isparta, doğal güzellikleri, zengin tarımsal potansiyeli ve organize sanayi bölgeleriyle gelişen altyapısıyla yatırımcılar için birçok fırsat sunan bir şehir olarak öne çıkmaktadır. Isparta'da yatırım olanaklarına dair bazı önemli noktalar şunlardır.
TARIM ve TARIMA DAYALI SANAYİ
Gül, Lavanta ve Tıbbi Aromatik Bitki Üretimi ve İşleme
Isparta, dünya çapında kaliteli gül yağı ve gül suyu üretimi ile tanınır. Aynı zamanda tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliği ve endemizm oranı açısından oldukça zengindir. Göller, güller ve lavanta diyarı olarak bilinen Isparta, tıbbi ve aromatik bitkiler bakımından hem tür hem de endemiklik açısından ülkemizin en zengin illerinden birisidir. Isparta’da 2.500 takson ve 600 endemik bitki bulunmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımı ve işlenmesi, bölgede gelişmeye açık önemli bir ekonomik faaliyet olup, bu alanda yatırım yapmak oldukça karlı ve elverişlidir. Gül ve lavanta başta olmak üzere tıbbi ve aromatik ürünlerinin işlenmesi ve paketlenmesi, kozmetik ve parfümeri sektörüne; özellikle organik ve ekolojik sertifikalı ürünlerine yönelik yatırımlar için cazip fırsatlar sunmaktadır. Bu yönde Ajansımız tarafından 2017 yılı Güdümlü Proje Desteği kapsamında desteklenen Gül ve Tıbbi-Aromatik Bitkiler ve Ürünlerini Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı ile Isparta’da üretimi gerçekleştirilen tıbbi ve aromatik bitkilerin sağlık ve kozmetik sektörlerinde yenilikçi katma değeri yüksek ürünlere dönüşmesinin önü açılmıştır.
Meyve Sebze Üretimi ve İşleme
Isparta, tarım sektöründe geniş yatırım fırsatları sunan bir bölge olup, özellikle meyve-sebze üretiminde Türkiye'nin önde gelen şehirlerinden biridir. Türkiye’nin elma üretiminde %25'lik liderlik payına sahip olan Isparta, elma başta olmak üzere kiraz, vişne, üzüm, şeftali, kayısı gibi meyvelerin üretimi de önemli bir yere sahiptir. İldeki 117 soğuk hava deposunun 54'ünde tasnif ve paketleme üniteleri bulunması, ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması açısından güçlü bir altyapıya sahip olması bu sektöre yatırımları oldukça cazip kılmaktadır. Meyve suyu, reçel, dış pazarda çokça tercih edilmesi nedeniyle özellikle freezedry metotla kurutulmuş meyve ve diğer işlenmiş meyve ve sebze ürünleri üretimi, yatırımcılar için önemli fırsatlar sunmaktadır.
Organik Tarım
Isparta, temiz çevresi ve doğal kaynakları, verimli tarım arazileri ve iklim koşullarıyla organik tarım için büyük potansiyele sahip bir bölgedir. Özellikle elma, kiraz, üzüm, şeftali, kayısı gibi meyvelerin yanı sıra aromatik bitkiler, lavanta ve gül gibi özel ürünlerin yetiştiriciliği organik yöntemlerle yapılabilmektedir. Organik tarım, iyi tarım uygulamaları, doğa dostu üretim teknikleri ve sağlıklı ürünlere olan talebin artmasıyla yatırımcılar için cazip bir alan haline gelmiştir. Ayrıca Isparta’da organik sebze yetiştiriciliği, özellikle domates, biber, salatalık, kabak gibi sebzelerde önemli bir yatırım fırsatı sunmaktadır. İlde gittikçe yaygınlaşan örtü altı üretim (seracılık) faaliyetleri ile modern organik tarım teknikleri kullanılarak yıl boyu üretim yapma imkânı bulunmaktadır. Organik sebzeler, hem yerel pazarlarda ve süpermarket zincirlerinde hem de yurtdışı pazarda artan bir taleple karşılaşmaktadır. Aynı zamanda organik tarımla elde edilen meyve ve sebzelerin işlenmesi; organik meyve suyu ve reçel üretimi, özellikle freezedry yöntemiyle kurutulmuş meyve ve sebzeler, sağlıklı organik atıştırmalıklar üretimi için önemli fırsatlar sunmaktadır. Elde edilen bu ürünler, hem iç pazarda hem de başta Avrupa, Kuzey Amerika ve Uzak Doğu ülkeleri olmak üzere uluslararası organik gıda pazarında yüksek talep görmektedir.
Isparta’nın temiz havası ve başta gül, lavanta ve kekik ile tıbbi ve aromatik bitkilerden oluşan geniş çiçek çeşitliliği, organik arıcılık için oldukça elverişli bir ortam sağlamaktadır. Organik bal üretimi, hem yerel hem de uluslararası pazarda hızla artan bir talebe sahiptir. Organik sertifikalı bal ve bal ürünleri, sağlıklı yaşam arayan geniş kitleye sahip tüketiciler tarafından tercih edildiğinden bu alan gelişmeye açık oldukça cazip bir yatırım fırsatı sunmaktadır.
TURİZM
Doğa ve Kırsal Turizm
Isparta, doğal güzellikleri ve zengin tarihi ile turizmde önemli potansiyele sahiptir. Eğirdir Gölü, Kovada Gölü Milli Parkı, Yazılı Kanyon ve Davraz Dağı, doğa turizmi için ideal yerlerdir. Bu bölgelerde eko-turizm, doğa yürüyüşleri, kamping ve dağcılık gibi faaliyetler için altyapı yatırımları yapmak mümkündür.
Isparta, sahip olduğu başta Eğirdir Gölü, Kovada Gölü Milli Parkı, Gölcük Tabiat Parkı, Kızıldağ Milli Parkı, Yazılı Kanyon ve Davraz Dağı gibi doğal güzellikler, tarihi yapılar ve zengin kültürel mirası ile doğa ve kırsal turizm açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Gölleri, dağları, yaylaları ve milli parklarıyla doğa turizmi için cazip bir destinasyon olan Isparta, yatırımcılar için hem iç turizmde hem de uluslararası pazarda fırsatlar sunmaktadır. Kırsal turizm yatırımları, doğayla iç içe tatil arayan turistlere yönelik konaklama, doğa aktiviteleri ve kültürel deneyimler gibi hizmetleri içermektedir.
Isparta’da doğa ve kırsal turizm yatırım olanakları olarak:
Eko-Turizm ve Doğa Yürüyüşü Parkurları: Isparta, doğa severler için ideal bir destinasyon olup, doğa yürüyüşü parkurları, trekking ve kampçılık gibi aktiviteler sunmaktadır. Bunlardan Davraz Dağı, Kovada Gölü Milli Parkı, Kızıldağ Milli Parkı ve Eğirdir Gölü çevresi, doğa yürüyüşü ve kampçılık için mükemmel alanlar sağlamaktadır. Doğa turizmi alanında yatırımcılar, yürüyüş parkurları, rehberli turlar, kamp alanları ve doğa temalı etkinlikler düzenleyerek bu potansiyelden faydalanabilmektedirler.
St. Paul Yolu ise Isparta’nın önemli trekking rotalarından biri olup doğa ve tarih meraklılarını bir araya getiren önemli bir parkurdur. Bu tarihi rotanın çevresinde eko-turizm tesisleri, küçük konaklama birimleri ve rehberlik hizmetleri sunmak, turistler için cazip olmaktadır.
Yayla ve Dağ Turizmi: Isparta’nın yaylaları, temiz havası ve serin iklimiyle yaz aylarında turistlerin ilgisini çekmektedir. Davraz Dağı, Dedegöl Dağı, Barla Dağı ile Sütçüler ilçesinde bulunan Tota, Söğüt ve Zengi yaylaları, Aksu ilçesinde bulunan Sorgun yaylası, Eğirdir ilçesinde bulunan Belova ve Beşkuyu yaylaları ile Yenişarbademli ilçesinde bulunan Melikler yaylası, dağcılık, trekking ve kampçılık gibi aktiviteler için ideal mekanlardır. Yatırımcılar, yayla turizmine yönelik butik oteller, yayla evleri, kamp alanları veya doğa sporları tesisleri kurarak bu alandaki fırsatlardan yararlanabilirler.
Kış Turizmi: Akdeniz Bölgesi'nin incisi olarak adlandırılan bu eşsiz Kayak Merkezi, 2.635 metre yüksekliğindeki Davraz Dağı'nın eteklerinde yer alır ve hem amatör hem de profesyonel kayakçılar için uygun pistleriyle ziyaretçilerine çeşitli kış sporları olanakları sunmaktadır.
Davraz Kayak Merkezi, toplamda 26 km'yi bulan kayak pistleri, modern telesiyej ve teleski sistemleri, kayak, snowboard, kızak ve kar motoru gibi farklı aktiviteleriyle her seviyeden kayak sever için idealdir. Ayrıca, kayak yapmayı yeni öğrenenler için uygun eğimlere sahip pistler ve eğitim imkânı sunan kayak okulları bulunmaktadır. Kayak merkezinin pistleri, Eğirdir Gölü ve Isparta Ovası'nın panoramik manzarası eşliğinde, doğayla iç içe bir kayak deneyimi sunmaktadır. Davraz Kayak Merkezinin bu özellikleri, yatırımcılar için cazip fırsatlar sunmaktadır. Bunlardan bazıları özellikle üst segment turistler için doğayla iç içe butik oteller ve lüks dağ evleri inşa edilebilir. Alp stili küçük dağ evleri (chalet) turizmi, kayak merkezlerinde popüler bir yatırım alanıdır. Aynı zamanda dokuya uygun dağ restoranı ve kafeler de cazip seçenekler arasında bulunmaktadır. Sadece kayak turizmi ile sınırlı kalmayıp Davraz Kayak Merkezi konumu ve rakımı itibariyle başta futbol takımları olmak üzere yüksek irtifa spor kampı için sağladığı oldukça elverişli koşullar sayesinde yatırımcıların mevcut altyapılara ilave yatırım ve organizasyonlara oldukça cazip fırsatlar sunmaktadır.
Gül ve Lavanta Turizmi: “Türkiye’nin Gül Bahçesi” olarak bilinen Isparta, gül bahçeleri ile ünlü olup son yıllarda lavanta tarlaları da büyük ilgi görmektedir. Özellikle Mayıs ve Haziran aylarında gül hasadı dönemi turistler için büyük bir çekim noktasıdır. Lavanta bahçeleri ise Temmuz ve Ağustos aylarında turistlerin ilgisini çeker. Birbirini tamamlayıcı süreklilik arz eden bu süreç yılın tamamına ve ürün çeşitliliğine olan katkısıyla cazip bir turizm yatırım aracıdır. Bu alanlara yönelik yatırımlar, gül ve lavanta temalı butik oteller, restoranlar, günübirlik tesisler, kamp karavan parkları, bahçe ve tarla gezileri, fotoğrafçılık turları ve aromaterapi tesisleri gibi turistik ürünleri içerebilmektedir.
Ayrıca, gül ve lavanta ürünlerinin üretildiği tesislerde turistler için deneyim odaklı turizm olanakları sunulabilmektedir. Yatırımcılar, gül yağı ve suyu ile lavanta yağı ve suyu, sabun, krem vs. üretim atölyelerine ziyaretçi turları düzenleyerek, ziyaretçilere bu ürünlerin üretim süreçlerini gösterebilme ve geleneksel üretimleri deneyimletme imkânı bulunmaktadır.
Göller Bölgesi Turizmi: Eğirdir Gölü ve Kovada Gölü, Isparta’nın doğa turizmi açısından en popüler destinasyonlarıdır. Özellikle Eğirdir Gölü çevresinde su sporları, yelken, balıkçılık ve doğa yürüyüşleri gibi çeşitli aktiviteler yapılabilir. Bu bölgeye yönelik yatırımlar arasında göl kenarında yer alacak konaklama tesisleri, su sporları merkezleri ve doğa turları düzenleyen işletmeler yer alabilir.
Kamp ve Karavan Turizmi: Isparta’nın doğal alanları, covid-19 pandemi sonrası oldukça popüler olan kamp ve karavan turizmi için ideal bir ortam sunmaktadır. Eğirdir Gölü, Kovada Gölü çevresi ve dağlık bölgeler, karavan parkları ve kamp alanları için cazip yatırım fırsatları sunar. Doğayla iç içe vakit geçirmek isteyen turistler için karavan ve kamp alanları ile hizmet işletmeleri kurmak, doğa turizmi açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Aynı zamanda gül ve lavanta turizmi bölgelerine kamp karavan parkları kurmak bu eşsiz turizm potansiyelinden azami istifade imkânı sunmaktadır.
Kültürel ve Tarihi Turizm
Isparta, zengin bir tarihi mirasa sahiptir. Bölgede bulunan Psidia Antiocheia ve Sagalassos antik kentleri, bu alanda yatırım yapmak isteyenler için büyük potansiyel taşır. Tarihi ve kültürel alanların restorasyonu, müzeler, yeme içme mekanları, turistik konaklama tesisleri ve rehberlik hizmetleri gibi alanlar, yatırımcılar için fırsatlar sunmaktadır.
SANAYİ ve ÜRETİM
Gıda İşleme Sanayi
Tarım ürünlerinin bol olduğu Isparta, gıda işleme sanayi için önemli bir merkez olabilir. Meyve ve sebze işleme tesislerinin yanısıra süt ve süt ürünleri işleme, et ve et ürünleri işleme gibi alanlar, yatırımcılar için karlı alanlar olarak değerlendirilmektedir. Özellikle hayvancılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı Gönen ve Atabey ilçelerine et işleme tesisleri, Şarkikaraağaç ve Yalvaç ilçelerine süt işleme tesisleri kurulabilir.
Mobilya ve Ahşap İşleri
Isparta, kaliteli ahşap kaynaklarına sahip bir bölgedir. Mobilya üretimi ve ahşap işleme sanayi, bölgede gelişmeye açık yatırım alanlarıdır. Bu alanda yapılacak yatırımlar, hem iç piyasaya hem de ihracata yönelik olabilir. Isparta ili özellikle mobilya üretiminde gerekli bilgi ve beceriye sahip olmakla birlikte mevcut tesislerin küçük ölçekli olmaları ve modüler ve yüksek teknoloji üretimden uzak faaliyet yürütmeleri bu alanda yapılacak yatırımları oldukça cazip kılmaktadır. İlde faaliyet gösteren meslek liselerin ve üniversitelerin ilgili bölümleri bu alandaki tasarım ve kalifiye işgücü ihtiyacını da rahatlıkla karşılamaktadır. Mobilya ve ahşap işlerinde yapılacak büyük ölçekli ve komplex yatırımlar sektörün hızlı şekilde büyümesini, markalaşmasını ve kümelenme örnekleriyle de besleyici sektörlerin oluşup gelişmesini sağlayacaktır. Bu alanda faaliyet gösteren firmaların hem ulusal pazarda hem de başta Ortadoğu ve Körfez Ülkeleri olmak üzere uluslararası pazarda önemli paya sahip olma potansiyeli mevcuttur.
Madencilik
Isparta, madencilik sektöründe de yatırım potansiyeli taşıyan bir bölgedir. Isparta ve çevresi, başta mermer olmak üzere pomza, kalker ve çeşitli inşaat malzemeleri gibi maden kaynaklarına sahiptir. Bölgenin maden çeşitliliği, hem yerel pazara hem de ihracata yönelik fırsatlar sunar. Isparta’daki öne çıkan madencilik yatırımları olarak yoğun olarak mermer ocakları bulunmaktadır. Ancak bu yatırımların büyük çoğunluğu mermerin nihai ürün olmaktan ziyade blok hammadde olarak ihraç edilmesi üzerine kuruludur. İlde kurulacak mermer işleme tesisleri hem istihdam hem de katma değer açısından büyük önem arz etmektedir. Özellikle ilde bulunan zengin mermer yatakları mermer işleme tesisinin hammaddeye yakınlığı açısından önemli fırsatlar sunmaktadır.
EĞİTİM ve SAĞLIK
Eğitim Yatırımları
Isparta, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumları ile eğitimde önemli bir merkezdir. Süleyman Demirel Üniversitesi ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi şehrin en önemli eğitim kurumlarıdır ve bu alanda yapılan yatırımlar, öğrenci sayısının artmasıyla birlikte cazip hale gelmektedir. Özel okullar, dil okulları ve mesleki eğitim kurumları gibi eğitim yatırımları, öğrencilere yönelik hizmet veren başta konaklama olmak üzere yeme içme mekanları ile sosyal aktivite merkezleri bölgede yoğun talep görmektedir.
Sağlık Turizmi ve Tesisleri
Sağlık turizmi, Isparta'da gelişmeye en açık sektörlerin başında gelmektedir. Şehirde faaliyet gösteren özel hastaneler ile Üniversite ve Şehir hastanelerinin yanısıra ilin doğal güzellikleri, temiz çevresi ve citta slow özellikleri geriatri ve sağlık turizmi için avantajlıdır.
Ülkenin yaşanabilir kentleri arasında yüksek sıralarda olması, kara ve hala ulaşımı bakımından gerekli altyapıya sahip olması, bu alanda Antalya gibi büyük ve önemli destinasyona yakınlığı ile bu alanda gerekli yetişmiş insan kaynağına ve kurulu sağlık tesislerine sahip olması ili geriatri ve sağlık turizminde üst seviyelere çıkaracak cazip fırsatlar sunmaktadır. Özellikle geriatri turizminde Uluborlu, Gönen, Eğirdir ve Aksu ilçeleri ön plana çıkarken bu ilçelerin şehir merkezine ve dolayısıyla ildeki özel hastaneler ile kamuya ait üniversite ve şehir hastanelerine yakınlığı önemli avantajlar sağlamaktadır.
Diğer taraftan Şarkikaraağaç ilçesinde yer alan Kızıldağ Milli Parkında yetişen mavi sedir ormanları ve rakımı, astım ve solunum yolu rahatsızlıkları bulunan kişiler için ideal bir ortam sunmaktadır. Bu alanda ilçe ve bölgeye yapılabilecek başta konaklama ve yardımcı sağlık hizmetleri yatırımları gelişmeye açık cazip yatırım fırsatları olarak görülmektedir.
ENERJİ
Yenilenebilir Enerji
Isparta, güneş ve rüzgâr enerjisi potansiyeli ile yenilenebilir enerji yatırımları için oldukça uygun bir bölgedir. Güneş enerjisi santralleri, rüzgâr enerjisi tesisleri ve biyokütle enerjisi gibi projeler, sürdürülebilir enerji üretimi açısından yatırım fırsatları sunmaktadır.
İlin ülke içinde fotovoltaik enerji üretiminde yüksek ve verimli güneşlenme potansiyeline sahip olması özellikle güneş enerjisi santralleri (GES) için önemli yatırım fırsatları sunmaktadır.
İlin özellikle Keçiborlu ve Gönen ilçelerinde yer alan dağlık bölgeleri rüzgardan elde edilecek yenilenebilir enerji üretimi için oldukça elverişlidir. Yüksek enerji üretme kapasiteleri, az alan ihtiyaç duymaları, düşük işletme maliyetleri ve uzun ömürlü olmaları nedeniyle rüzgar enerji santralleri (RES) bölgenin düzenli ve uygun rüzgar akımlarına sahip olmasıyla birlikte önemli yatırım fırsatları sunmaktadır.
Şarkikaraağaç ve Yalvaç ilçelerinde yoğun olarak yürütülen büyükbaş hayvancılık faaliyetleri nedeniyle bu bölge hayvansal atıkların biyogaz tesislerinde enerjiye dönüştürülmesi yatırımcılar için önemli fırsatlar sunmaktadır.
Son olarak yenilenebilir enerji kaynakları açısından zengin yatırım fırsatlarına ve potansiyeline sahip olması başta Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere ile bu sektöre ait başta fotovoltaik panel ve hücre yatırımları olmak üzere diğer çevre birimlerinin üretilmesi alanında cazip yatırım fırsatları sunmaktadır.
LOJİSTİK ve ULAŞIM
Lojistik Merkezleri
Isparta, coğrafi konumu itibarıyla önemli ulaşım yollarının kesişim noktasında yer alır. Bu durum, lojistik merkezleri ve depolama tesisleri için yatırım yapmayı cazip kılar. Özellikle tarım ve gıda ürünlerinin depolanması ve taşınması için lojistik yatırımlar önem arz etmektedir.
Özellikle bu sektörde Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesinin, havalimanının, mevcut demiryolu ve planlanan hızlı tren hatları ile Antalya – İzmir – Afyon – Ankara – İstanbul karayolunun içinde bulunması ve il merkezine yakınlıkları nedeniyle Gönen ve Keçiborlu ilçeleri lojistik yatırımları için eşsiz ve cazip fırsatlar sunmaktadır.
Yatırımlara Devlet Destekleri ve Teşvik Uygulamaları
Bu sektörlere yapılacak yatırımlara önemli devlet destekleri bulunmaktadır. Bu destekler yatırım yerinin bulunduğu bölgeye ve ilçeye bağlı olarak değişkenlikler göstermektedir. Güncel desteklere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın Kalkınma Ajansları vasıtasıyla yürüttüğü Yatırıma Destek Web Sitesinin https://www.yatirimadestek.gov.tr/duyurular linkinden ulaşılabilmektedir. Ayrıca yatırım teşviklerinin hesaplama uygulaması olan https://www.yatirimadestek.gov.tr/tesvik-robotu linki vasıtasıyla da yatırım yerini ve türünü seçerek yatırım teşvik belgesi kapsamındaki destekler ayrıntılı hesaplanabilmektedir. Yine aynı web sitenin https://www.yatirimadestek.gov.tr/soru-cevap linkindeki “Soru Sor” butonu vasıtasıyla planlanan yatırım hakkında sorular sorularak Isparta Yatırım Destek Ofisi tarafından ayrıntılı bilgilendirme yapılmaktadır.
Ülkemizde yatırımlara verilen destekler aşağıda listelenmiştir.
SONUÇ
Isparta, doğal ve kültürel zenginlikleri, tarımsal potansiyeli ve gelişen altyapısı ile yatırımcılar için geniş fırsatlar sunmaktadır. Tarım, turizm, sanayi, eğitim, sağlık, enerji ve lojistik gibi çeşitli sektörlerde yapılacak yatırımlar, hem bölgenin kalkınmasına katkıda bulunacak hem de yatırımcılara karlı fırsatlar sağlayacaktır. Isparta'nın sunduğu bu çeşitli yatırım olanakları, bölgeyi geleceğin önemli yatırım merkezlerinden biri haline getirmektedir.
