Güdümlü projeler, proje teklif çağrısı yöntemi uygulanmaksızın; bölge planında öngörülen öncelikler doğrultusunda, konusu ve koşulları Ajans öncülüğünde ve yönlendirmesinde belirlenen özel nitelikli model projelerdir. Ajans, fizibilitesi Bakanlık tarafından onaylanmış güdümlü projelere destek sağlayabilir.
Bu projelerde, bölge plan ve stratejilerine uygun sektörel ihtisaslaşmalar özendirilir. Güdümlü proje desteğini (GPD) diğer mali destek yöntemlerinden farklı kılan esas unsur, ajansın öncülüğü ile başlatılmış olmasıdır. Projeler, ajansın öncülüğünde geliştirilir. Bu kapsamda; Ajans, ilk fikri oluşturma aşamasından itibaren genel çerçevesini ortaya koymuş olduğu projeyi uygulayacak muhtemel aktörleri belirlemek için gerekli koordinasyonu yürütür.
Bu çerçevede Ajans, çalışma programında açıkça belirtmek kaydıyla, bölge planlarında ya da saha çalışmaları sonucunda belirlenen alanlar için ekonomik ve sosyal nitelikli güdümlü projeleri destekleyebilir.
GPD kapsamında, Ajans, toplam proje maliyetinin en fazla yüzde yetmiş beşi (75) oranında mali destek sağlayabilir. Ancak bu oran yönetim kurulunun onayı ile en fazla %90’a kadar artırılabilir. Bu oran, projenin hayata geçirilmesinde proje uygulayıcısı ve ortak olarak rol alacak kurum ve kuruluşlarla Ajans arasında imzalanacak sözleşmede belirlenir. Kalan kısım, bu kurum ve kuruluşlar tarafından karşılanır. Ancak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının proje sahibi olduğu projeler, Yönetim Kurulunun uygun görmesi durumunda eş finansman aranmaksızın desteklenebilir.
Güdümlü proje desteği kapsamında Ajans tarafından sağlanan mali destek tutarı, proje uygulama döneminde uygulama durumu ve bütünlüğü göz önünde bulundurularak yönetim kurulunun onayı ile en fazla % 10’u oranında artırılabilir. Desteğin artırılması durumunda yararlanıcının eş finansman tutarı da en az aynı oranda artırılır.
GPD kapsamında desteklenecek projelere yönelik üç temel uygunluk kriteri aranmaktadır:
Güdümlü proje desteğinden yararlanacak bir projenin üç temel uygunluk kriterini eksiksiz olarak yerine getirmesi zorunludur.
Proje Uygulayıcısı ve Ortaklarının Uygunluğu
Güdümlü proje desteklerinde (GPD) projelerin paydaşlar tarafından sahiplenilmesi ve uygulama sürecinde etkinliğin artırılması amacıyla, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği teşvik edilir.
Güdümlü proje desteklerinde Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketi gibi belirli ölçüde kamu yararı gözetenler veya hâkim ortağı kamusal nitelikli kuruluşlar olan şirketler hariç olmak üzere sadece kâr amacı güden kuruluşlar proje uygulayıcısı olamaz (Destek başvurusunda bulunduğu tarihten başlayarak 5 yıl süreyle kar dağıtımı yapmayacağı ana sözleşmesinde yer alan kooperatifler proje uygulayıcısı olabilir.). Ancak kar amacı güden kurum ve kuruluşlar güdümlü proje desteği kapsamında ortak veya iştirakçi olabilirler.
Güdümlü projenin yürütülmesinde, aynı anda birden fazla kurum ve kuruluş rol alabilir. Bu durumda kurum ve kuruluşlardan biri projenin uygulayıcısı olarak tayin edilir. Diğer kurum ve kuruluşlar, proje uygulayıcısının ortağı olurlar.
Faaliyetlerin Uygunluğu
GPD kapsamında,
a) Özel sektör işletmeciliğini güçlendirecek şekilde, üretim ve ihracat kapasitesinin geliştirilmesi, iyi uygulama örneklerinin oluşturulması, sektörel çeşitlenmenin ve ihtisaslaşmanın desteklenmesi, özel bilgi, beceri ve teknolojilerin geliştirilmesi, transferi veya yaygınlaştırılması, yeni finansman modellerinin geliştirilmesi, üniversite sanayi işbirliğinin desteklenmesi, yeni hizmet ve üretim organizasyonlarının geliştirilmesi, işbirliği ağları ve değer zinciri oluşturulması, kümelenmelerin desteklenmesi, yeni sanayi altyapısı ve organizasyon modellerinin geliştirilmesi ve bölgedeki sektörlerin ihtiyaç duyacağı alanlarda insan kaynaklarının geliştirilmesi ya da
b) Sosyal dayanışmayı ve sorumluluk bilincini güçlendirecek, kültürel değerleri koruyacak ve geliştirecek şekilde; dezavantajlı grupların sosyal, kültürel ve fiziksel hizmetlere erişebilirliklerini kolaylaştıracak altyapının tesis edilmesi; göçün olumsuz etkilerinin önlenmesi, sosyal hayatın kolaylaştırılması, somut olmayan kültürel mirasın yaşatılması esastır.
Güdümlü proje kapsamında desteklenmesi öngörülen sosyal projeler, bölgenin beşeri ve kurumsal kapasitesini geliştirici ve özel ilgi gruplarının sosyal yaşama aktif katılımını teşvik edici nitelikte olmalıdır. Sosyal korumanın sağlanması, sosyal hizmet sunumu ve sosyal desteklere yönelik projeler güdümlü proje desteği kapsamı dışındadır. Bu doğrultuda, kamu kurumları ile yerel idarelerin asli görev alanlarına giren projeler (kadın konukevi, çocuk sevgi evi, huzurevi, yaşlı bakım merkezi, madde bağımlılığı tedavi merkezi vb.) güdümlü proje desteği kapsamında değerlendirmeye alınamaz.
Bu faaliyet alanları dışında herhangi bir alanda güdümlü proje desteği sağlanamaz. Ajans tarafından bu başlık altında sağlanacak destekler temelde ajansın faaliyet gösterdiği bölge sınırları dâhilinde sağlanır. Güdümlü projelerin uygulama süresi iki (2) yılı geçemez. Proje uygulayıcısı kurum, projenin uygulamasını zorlaştıracak veya geciktirecek her durum hakkında ajansı derhal bilgilendirir ve gerekli olması durumunda sözleşme değişikliği talebinde bulunur. Diğer taraftan proje uygulayıcısı, proje uygulama süresinin bitiş tarihinden en geç bir ay öncesine kadar proje uygulama süresinin uzatılması talebinde de bulunabilir. Bu talebin değerlendirilmesi için gerekli her türlü destekleyici kanıt, taleple beraber sunulur. Sözleşme süresi;
a) Proje uygulamasında ortaya çıkabilecek aksaklıkları gidermek amacıyla bir defaya mahsus olmak ve bir ayı geçmemek üzere genel sekreter kararı ile
b) Proje veya faaliyetin yürütülmesini büyük ölçüde zorlaştıran veya geçici olarak imkânsız hale getiren; yargı süreci, beklenmeyen hâl veya mücbir sebepler nedeniyle bir defaya mahsus olmak ve altı ayı geçmemek üzere yönetim kurulu kararı ile uzatılabilir.
Maliyetlerin Uygunluğu
Projelere ilişkin iş planı, uygulama projesi ve fizibilite çalışmaları gibi projenin Bakanlık onayına sunulmasından önce yapılan bütün harcamalar proje uygulayıcısı veya ortakları tarafından karşılanır. Güdümlü proje desteğinden yararlanmak üzere ajansa sunulan projeler için hazırlanacak fizibilitelerin, fizibilite desteği kapsamında desteklenmesine ilişkin hükümler bu hususa aykırılık teşkil etmez.
Yapım işlerine ilişkin maliyetlerin uygunluğunun değerlendirilmesinde güdümlü projeler için küçük ölçekli altyapı projeleri hükümleri uygulanır.
Uygun dolaylı maliyetler için belirlenen yüzde yedi (7) oranı Ajans tarafından güdümlü projeler için azaltılabilir.
GPD gerekçesi ve müdahale yönteminin detaylı saha çalışmalarına, nitel ve/veya nicel analizlere dayandırılması gereklidir. GPD kapsamına alınabilecek fikirler Ajans öncülüğünde geliştirilir. Proje fikirleri için Ajans ilgili kurum ve kuruluşları başlangıç toplantısına davet eder. Başlangıç toplantısında söz konusu projenin gerekliliği, içeriği ve uygulamada yer alması gereken muhtemel aktörler, vb. hususlar görüşülür. Gerekli görüldüğü takdirde, projelerin genel çerçevesinin ortaya konması amacıyla ilgili aktörlerle ilave toplantılar yapılabilir.
Başlangıç toplantısının ardından, belirlenen tüm aktörlerin katılımıyla, ajansın koordinasyonunda, mutabakat toplantısı düzenlenir. Bu toplantıda tüm aktörlerin imzasının yer aldığı ve Ajans tarafından hazırlanan bir ön mutabakat metni oluşturulur. Ön mutabakat metinlerinde proje uygulayıcısı ve ortak olarak belirlenen kurum ve kuruluşlar açıkça yer alır.
Mutabakat metninin taraflarca kabulünden sonra proje uygulayıcısı tarafından güdümlü proje desteği teklif formu KAYS üzerinden proje teklif çağrısındaki usul takip edilmek suretiyle ajansa sunulur. Proje teklif formu ile birlikte projeye ilişkin işletme modeli ve eş finansman temini ile diğer işbirliği esaslarına ilişkin taahhütnameler ile Ajans tarafından talep edilen diğer gerekli bilgi ve belgeler ajansa sunulur.
Ajansa sunulan güdümlü proje teklifi ve ekleri, Genel Sekreter başkanlığında ilgili Ajans uzmanlarından oluşturulacak, en az üç kişilik bir değerlendirme komisyonu tarafından, başvurunun ajansa sunulmasından itibaren en geç kırk beş gün içerisinde değerlendirilir.
Bu değerlendirme kapsamında proje teklifinin, Güdümlü Proje Teklifi Kontrol Listesinde yer alan kriterleri karşılayıp karşılayamadığı ve yöntem, sürdürülebilirlik, bütçe ve maliyet etkinliği açılarından uygunluğu aşağıda yer alan değerlendirme tablosuna göre değerlendirilir. Değerlendirme sürecinde Ajans dışından bağımsız uzmanların görüşüne başvurulabilir.
Bu değerlendirme sonucunda Güdümlü Proje Teklifi Kontrol Listesinde yer alan kriterlerden herhangi birini karşılamayan veya değerlendirme tablosu kapsamında eksiklikler tespit edilen proje tekliflerine eksikliklerin giderilmesi için kırk beş (45) iş gününü geçmemek kaydıyla ek bir süre verilir. Bu süre içerisinde söz konusu eksikliklerin giderilmemesi halinde proje başvurusu değerlendirilmez. Bu durumda aynı proje teklifi için süre bitiminden itibaren bir yıl süreyle ajansa güdümlü proje desteği başvurusunda bulunulamaz.
|
1. Yöntem |
|
1.1 Önerilen faaliyetler uygulanabilir mi, hedeflerle ve beklenen sonuçlarla uyumlu mu? |
|
1.2 Projenin genel tasarımı ne kadar tutarlı? (Özellikle; proje, söz konusu sorunların bir analizini yansıtıyor mu, dış faktörler dikkate alındı mı ve bir değerlendirme öngörülmekte midir?) |
|
1.3 Proje faaliyet planı yeterince açık ve uygulanabilir mi? |
|
1.4 Projenin gerçekleştirilebilmesi için yeterli sayı ve nitelikte personel tahsis edilmiş mi? |
|
1.5 Projenin sonucuna yönelik objektif olarak doğrulanabilir göstergeler yer alıyor mu? |
|
1.6 Ortakların projeye katılım ve katkı düzeyi yeterli mi? |
|
2. Sürdürülebilirlik |
|
2.1 Projenin, hedef grupları üzerinde uzun süreli somut bir etkisi olması bekleniyor mu? (Faaliyetin bölgesel önemi, sosyal faydalar, bölgenin genel ekonomik ortamında sağlanan gelişmeler vb. dâhil olmak üzere) |
|
2.2 Proje, çarpan etkileri içermekte midir? (Proje sonuçlarının yinelenmesi, daha geniş alanlara yayılması ve bilgi yayılması dâhil olmak üzere ) |
|
2.3 Projenin beklenen sonuçları sürdürülebilir mi? (mali ve kurumsal açılardan) |
|
2.4 Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler teknolojik gelişmeler ile uyumlu mu? |
|
3. Bütçe ve Maliyet Etkinliği |
|
3.1 Tahmini maliyetler ile beklenen sonuçlar arasındaki oran yeterli midir? |
|
3.2 Yapılması öngörülen harcamalar projenin uygulanması için gerekli mi? |
Bu değerlendirme sonucunda ajansın proje teklifini uygun bulması durumunda Ajans ile potansiyel proje uygulayıcısı tarafından birlikte hazırlanan ve imzalanan Güdümlü Proje Bilgi Formu yönetim kurulunun onayına sunulur.
Proje bilgi formunda Ajans, proje önerisinin yeterlilik, yetkinlik ve kalitesini bölge planı ile uyumluluk, yaygın etki gösterme, model proje olma, mahalli idarelerin rutin faaliyetlerinin dışında olma, piyasa ve sosyal kesimlerle entegrasyonu güçlendirme gibi yönlerden temin eder.
Güdümlü Proje Bilgi Formu, Yönetim Kurulu tarafından uygun bulunduktan sonra çalışma programına eklenmek üzere Bakanlığa gönderilir. Bakanlığın güdümlü proje teklifine ilişkin çalışma programı değişikliğini kabul etmesinin ardından fizibilite çalışmaları başlar.
Bu aşamada ajansın koordinasyonunda muhtemel proje sahibi ve ortaklarınca güdümlü proje tekliflerinin bütçesine göre Kamu Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ekinde yer alan Fizibilite Rapor Formatı veya Proje Teklif Formuna uygun olarak fizibilite raporu hazırlanır. Bakanlık gerek görmesi halinde farklı fizibilite formatları belirleyebilir.
Güdümlü projelere ait fizibilite raporu ve rapora esas teşkil eden diğer belgeler Yönetim Kurulu onayının ardından Bakanlık onayına gönderilir. Söz konusu fizibilite raporu ile rapora esas teşkil eden diğer belgeler Bakanlık tarafından uygun görüldüğü takdirde proje Ajans tarafından desteklenebilir.
Güdümlü proje teklifi fizibilitesinin Bakanlık değerlendirmesi sonucunda onaylanmaması durumunda proje reddedilmiş sayılır. Güdümlü proje teklifine ilişkin fizibilitenin Bakanlık tarafından eksiklikler içermesi nedeniyle onaylanmaması durumunda daha önce süre verilmiş olsa da proje uygulayıcısına otuz günden az, doksan günden fazla olmamak üzere ek süre verilir. Bu süre sonunda eksiklikler tamamlanarak Ajans aracılığıyla tekrar Bakanlığa gönderilir. Proje uygulayıcısının proje başvurusundan vazgeçmesi yahut eksiklikleri zamanında giderememesi durumunda proje reddedilir. Bu durumda aynı proje teklifi için ret tarihinden itibaren bir yıl süreyle ajansa güdümlü proje desteği başvurusunda bulunulamaz.
Bakanlığın onayıyla desteklenmesi öngörülen projelerin uygulanmasına ilişkin ilke ve kurallar, proje uygulayıcısı ve ortakları ile Ajans adına Yönetim Kurulu Başkanı veya Yönetim Kurulunun yetkilendirileceği Genel Sekreterin imzalayacağı bir sözleşmeye bağlanır.
Sözleşme imzalanmadan önce Ajans, gerektiğinde başvuru sahibinden ek bilgi ve belge isteyebilir. Sözleşmeler, başvuru sahiplerince mevzuatta belirlenen süre içerisinde başvuru formu ve ekleri ile başvuru rehberinde belirtilen destekleyici belgelerin aslı veya onaylı suretinin sunulmasını takiben en geç beş iş günü içinde yapılacak yazılı bildirimi müteakip en geç on iş günü içinde imzalanır. Bu süre zarfında sözleşme imzalamak üzere ajansa başvurmayan veya sözleşme imzalamayacağını yazılı olarak bildiren veya Ajans tarafından talep edilen belgeleri zamanında sunmayan başvuru sahipleri söz konusu destekten feragat etmiş sayılır ve aynı faaliyet için süre bitiminden itibaren bir yıl (1 yıl) süre ile tekrar başvuruda bulunamazlar. Bu süre zarfında, mücbir bir sebepten ötürü sözleşme imzalamaya gelemeyeceğini bildiren sözleşme sahiplerine on günlük ilave süre tanınabilir. Sunulan belgelerin gerçeğe aykırı yahut KAYS’ta yer alan bilgi ve belgelerden farklı olması durumunda da başvuru sahibiyle sözleşme imzalanmaz.
Başvuru sahibi tarafından doldurulmuş olan başvuru formu ve ekleri ile ek çalışmalar, güdümlü proje destek sözleşmesinin de doğal ekleridir.
